Ընդհանուր բնութագիր

«... Ինքը և՛ հողողեն էր, և՛ հրեղեն: Մարութա սարից պոկված ամպի մի ծվեն էր, եկավ, իր հետ մեծ կարոտ բերեց ու հիշեցրեց, որ Մարութա սարին դեռ ցավի ու նաև ամոթի ամպեր կան... Ինքը մահկանացուների պես չմեռավ, այլ ուղղակի ետ գնաց Էրգիր, Ագռավաքարի մոտ սպասում է...»։

Վրեժ Սարուխանյան

Գալշոյանը առաջին մասնագիտությամբ այգեգործ էր, հետագայում դառնում է լրագրող, զբաղվում գրական գործունեությամբ։ 36 տարեկան էր, երբ լույս է տեսնում առաջին ծավալուն երկը՝ «Ձորի Միրոն», և միանգամից ճանաչում է բերում նրան։

Գալշոյանի ծնողները սասունցիներ էին։ Եղեռնից հետո վերաբնակվել էին Թալինում։ Հայրը կորցրել էր առաջին ընտանիքը։

Եվ նրանց որդին, հաղթահարելով խորհրդային իշխանությունների արգելքը, իր ստեղծագործություններում գրում է կորսված Էրգրի կարոտի մասին։ Գրում է այնպես, կարծես մանկությունն անցկացրել է այդ լեռներում ու զգացել է տեղահան լինելու ցավը։

Գալշոյանի հերոսները ազնիվ են, անկեղծ ու մի քիչ «ծուռ», ինչպես մեր էպոսի հերոսները։

Գալշոյանի կարոտը խեղճությունից չի բխում, այլ արժանապատվության զգացումից։

Նա համոզված էր, որ մենք պետք է ընդունենք մեր պարտությունն ու կորուստը և հիշենք։ Այդ հիշողությունը պիտի սերունդների միջև կապը ապահովի։ Ու մի օր, երբ հնարավոր կլինի վերադառնալ, այդ սերունդը հոգով կզգա ու կճանաչի իր երկիրը։

Ահա ինչու էր Գալշոյանը ձայնագրում սասունցի ծերունիներին ու հիշողության մեջ վերակերտում մեր պատմական հայրենիքի ամեն մի քարն ու թուփը։

Գալշոյանի լավագույն ստեղծագործություններից են՝

«Ձորի Միրո» վիպակը, որը նաև ֆիլմի է վերածվել,

«Մամփրե արքան», «Կանչը», «Դավոն» և այլ պատմվածքներ։

«Հողը մեր ոտքերի տակ է ոչ թե տրորելու համար, այլ որպես հենարան, որ պինդ կանգնենք և մեր հենարանը զգանք մեր գլխից բարձր: Տրված է ոչ թե տրաքվելու չափ կշտանալու և փառք վաստակելու համար, այլ ի պահ` չծնվածների: Հողի այսօրվա տված հացը մերն է, իսկ հողը` չծնվածներինը»:

Մուշեղ Գալշոյան