Ընդհանուր բնութագիր

«Ես լիապես երջանիկ մարդ եմ համարում Սարոյանին: Անընդհատ զարմանալու ընդունակությամբ է օժտված այդ մարդը․․․ Զարմանքով գրում է բաների մասին, որոնք, թվում է, այնքան հասարակ են, պարզ, սովորական, որ հետաքրքրություն չեն ներկայացնում: Բայց դրանց խորքում այնքան պայծառ իմաստնություն, փիլիսոփայական վեհություն, զգացմունքների, տպավորությունների այնքան բազմազանություն և մեծ արվեստ, հրճվանք կա»:
                                                                                                                                              Մարտիրոս Սարյան

Վիլյամ Սարոյանը օտարագիր հայազգի գրող է, որն ապրել ու ստեղծագործել է ԱՄՆ-ում, համաշխարահային հռչակ է վայելել, արժանացել է  ամենաբարձր գրական «Պուլիցերյան» մրցանակի, «Օսկար»-ի։

 

Սարոյանը բարության, խաղաղասիրության, կարեկցանքի դեսպանն է աշխարհում։ Նրա ստեղծագործություններից լավատեսություն ու մանկական անմիջականություն է փոխանցվում։

Նրա գրականությունը ապաքինող, հուսադրող ազդեցություն ունեցավ Առաջին և Երկրորդ համաշխարհային պատերազմների արյունոտ իրականությունից հոգնած մարդկանց վրա և այժմ էլ շարունակում է իր այդ դերը։ 

Սարոյանի ստեղծագործությունների հերոսները պարզ, աչքի չընկնող, մի քիչ խենթ մարդիկ են՝ հարուստ ներաշխարհով։ Նա կարծում էր, որ լավ գրականություն ստեղծելու համար չպետք է ցնցող սյուժե հորինել և «սպանել հերոսներին»։  

Նրա ստեղծագործություններում մեծ է ինքնակենսագրական տարրը, կա նուրբ հումոր, ինքնահեգնանք։

 

Ինչպես սարոյանական գրականությունն է միավորող դեր կատարում՝ մարդասիրության ու խաղաղության գաղափարների շուրջ, այնպես էլ իր գրողական ազգային պատկանելության հարցն է Սարոյանը միավորելով սահմանել․ «Թեև գրում եմ անգլերեն և ծնունդով ամերիկացի եմ, բայց ինձ համարում եմ հայ գրող:

Լեզուն, որով գրում եմ անգլերեն է, միջավայրը, որ նկարագրում եմ, ամերիկյան է, բայց ոգին, որ ինձ մղում է գրելու, հայկական է»։ 

Սարոյանի լավագույն ստեղծագործություններից են՝

«Քո կյանքի ժամանակը», «Իմ սիրտը լեռներում է» պիեսները,

«Մարդկային կատակերգություն», «Հայրիկ, դու խենթ ես» վիպակները, «Վեսլի Ջեքսոնի արկածները» վեպը,

«Հայն ու հայը», «Նռնենիների պուրակը», «Յոթանասուն հազար ասորի», «Սպիտակ ձիու ամառը» հայկական թեմաներով պատմվածքները և այլ ստեղծագործություններ։

Փնտրիր բարին ամենուրեք ու երբ  գտնես` դուրս բեր թաքստոցից և թող այն լինի ազատ և աներկյուղ... Արթնացրու առաքինությունը` ում սրտում էլ որ այն գաղտնի ու տրտում թաքնվելիս լինի աշխարհի սարսափներից ու ամոթից:

Վիլյամ Սարոյան

Սարոյանին նվիրված բաժնի գրական խորհրդատու՝ Լուսինե Զաքարյան։