«Մատյան ողբերգության» պոեմը ոչ միայն հայ, այլև համաշխարհային գրականության գլուխգործոցներից է։

«Նարեկացին սյուն է, որը Շեքսպիրի, Դանթեի, Հոմերոսի նման երկինք է պահում», - ասել է լիտվացի մեծ բանաստեղծ Էդուարդաս Մեժելայտիսը։

Օտարները Նարեկացու ստեղծագործությանը ծանոթանալիս զարմանք և հիացմունք են ապրում, որ իտալական Վերածննդից դարեր առաջ՝ 10-րդ դարում, Հայաստանում նման բանաստեղծ է եղել։ Որովհետև Նարեկացին դեռ Դանթե Ալիգիերիից 250 տարի առաջ հաղթահարել է միջնադարյան գրականության անկենդանությունն ու վերածնունդ ներարկել իր ստեղծագործությունների մեջ։

Նարեկացին հայ առաջին մեծ բանաստեղծն է:

Առաջին բանաստեղծն է, որն իր այլաբանական տաղերում բնության թրթռուն գեղեցկությունը դարձրեց բանաստեղծության նյութ («Տաղ վարդավառի»)՝ սկիզբ դնելով հայկական Վերածննդին։

Առաջին բանաստեղծն է, որի այլաբանական տաղերում կարելի է տեսնել մարդու արտաքին գեղեցկության, աշխատանքի վառ նկարագիր («Հարություն», «Մեղեդի ծննդյան»)․․․

Առաջինն ու միակն է, որ կարողացել է ողջ մարդկության անունից զրույց սկսել Աստծու հետ, հասնել ու ձուլվել նրա արարչագործ էությանը («Մատյան ողբերգության» պոեմ)։

Առաջինն ու միակն է, որի ստեղծագործությունը սրբացրել է ժողովուրդը ու մինչև օրս էլ հավատում է, որ այն բժշկող զորություն ունի («Մատյան ողբերգության» պոեմ)։