Նարեկացու կենսագրության մասին շատ տեղեկություններ չկան։ Գիտենք, որ ծնվել է 951 թ․ Վասպուրականի Ռշտունիք գավառում, կյանքի մեծ մասն անցկացրել է Վանա լճի ափին գտնվող Նարեկավանքում, այդ պատճառով էլ կոչել են Նարեկացի։ Գրիգոր Նարեկացու հայրը Խոսրով Անձևացին էր, որը ժամանակի կրթված ու իմաստուն հոգևորականներից էր և հասել էր եպիսկոպոսի աստիճանի։ Գրիգորի մայրը շուտ է մահանում։ Հայրը երեք որդիներին՝ Հովհաննեսին, Սահակին ու Գրիգորին, բերում է Նարեկավանք՝ կրթվելու ժամանակի ամենազարգացած մարդկանցից մեկի՝ Նարեկավանքի ուսուցչապետ Անանիա Նարեկացու մոտ, որը նաև երեխաների մոր հորեղբայրն էր։

 Անանիա Նարեկացուն մեր պատմիչներն անվանել են «մեծ փիլիսոփա», «տիեզերական վարդապետ»։ Անանիան մեծ տեղ էր տալիս գրականությանն ու երգեցողությանը և նպաստել է Գրիգորի տաղանդների բացահայտմանը։ Ինքը՝ Գրիգոր Նարեկացին, իր ուսուցչին անվանել է «հոգեզարդ և մտավարժ փիլիսոփա»։

Գրիգորը ուսումն ավարտելուց հետո ձեռնադրվում է վարդապետ և հետագայում դառնում է Նարեկավանքի սյուներից մեկը։

Նման պայմաններում Գրիգոր Նարեկացին չէր կարող խուսափել մեղադրանքներից։ Նրան հոգևոր ժողովի առջև հարցաքննության են կանչում։ Նա կարողանում է խուսափել մեղադրանքներից, բայց հայտնի չէ, թե ինչպես։ Պահպանվել է ավանդազրույց այն մասին, թե Գրիգորը իրեն քննող հայրերին առաջարկում է իրենց հավատով կենդանացնել խորոված աղավնիներին։ Եվ երբ նրանք չեն կարողանում, Գրիգոր Նարեկացին կենդանացնում է նրանց։

Նարեկացին գրել է տաղեր, ստեղծել է հոգևոր երգի նոր տեսակ, որը կոչվել է գանձ, գրել է աստվածաշնչյան «Երգ-երգոցի» մեկնությունը և անմահ «Մատյան ողբերգության» պոեմը, որը սրտի խորքից բխող զրույց է Աստծու հետ։ Այս ստեղծագործությունը դասվում է համաշխարհային գրականության գլուխգործոցների շարքին։

Հետաքրքիր է ժողովրդի վերաբերմունքը այս գրքին։ Այն  անվանել են «Նարեկ» և պաշտել Աստվածաշնչին հավասար։

 Նարեկացին մահացել է 1003 թ․։ Նարեկավանքում թաղված բանաստեղծի շիրիմը դարեր շարունակ եղել է ուխտատեղի։ Նարեկավանքն ավերվել է Մեծ եղեռնի ժամանակ, բայց Նարեկացու մասունքներից հաջողվել է փրկել ու բերել Ս․ Էջմիածին։

Գրիգոր Նարեկացու մահվանից հետո շուրջ հարյուր տարի լռություն է տիրում նրա անվան շուրջ, այնուհետև վերածնվում է նրա պայծառ հիշատակը՝ հասնելով պաշտամունքի աստիճանի։

Շատ-շատ են ավանդազրույցները Նարեկացու հրաշագործությունների մասին։ Մի դեպքում նա հովվություն է անում ու վարձը բաժանում ժողովրդին, մյուս դեպքում կենդանացնում է մահացած երիտասարդին և այլն։

Գրիգոր Նարեկացին XII դ. կեսերից դասվում է սրբերի շարքը։ 2015թ․ Հռոմի Ֆրանցիսկոս պապը Գրիգոր Նարեկացուն հռչակում է Տիեզերական եկեղեցու վարդապետ։

Նարեկացու մասին է «Հովիվը» ֆիլմը (2012 թ․)