Իր դպրոցական տարիների մասին Սևակն այսպիսի հետաքրքիր դեպք է պատմում.

«Զարթոնքի տարիներն էին, բայց և դժվարին տարիներ։ Չկար թուղթ ու մատիտ։ Չկար դասագիրք։ Հաճախ ամբողջ դասարանը սովորում էր մեկ դասագրքով։ Պակասում էին ուսուցիչները։ Եղածներն էլ՝ միջնակարգ և նույնիսկ թերի միջնակարգ կրթության տեր։ Իններորդ դասարանում, օրինակ, մեր ֆիզկուլտուրայի դասատուն որքան հաղթանդամ, նույնքան համակրելի մի երիտասարդ էր։ Նույն այդ երիտասարդը 10-րդ դասարանում ստիպված էր մեզ գրականության դասավանդել։ Երեկ՝ ֆիզկուլտուրա, այսօր՝ գրականություն։ Եվ դասավանդեց․ գիշերները ես գրում էի հաջորդ օրվա մեր անցնելիք գրողի կյանքն ու գրական գործունեությունը, և առավոտյան նա թելադրում էր մեզ իմ գրածը, ընդ որում՝ բոլորի հետ մեկտեղ նրա թելադրածը գրում էի նաև ես։ Եվ այդպես՝ կլոր տարին․․․»։

Սևակի մայրը՝ Անահիտը

Մայան՝ Սևակի առաջին կինը, Սևակի համալսարանական ընկերուհին էր եղել։ Նելլիի՝ երկրորդ կնոջ հետ բանաստեղծը ծանոթացավ Մոսկվայում։

Նելլին թողեց Մոսկվայի իր կյանքն ու աշխատանքը, հրաժարվեց պատրաստի դիսերտացիայի պաշտպանությունից ու եկավ Հայաստան։ Նա դարձավ Սևակի պահապան հրեշտակն ու ստեղծագործությունների առաջին գնահատողը։

Նելլի Մենաղարաշվիլին վրացուհի էր։ Երբ հարազատները Սևակին հարցնում են, թե ինչ լեզվով պիտի հաղորդակցվեն իր կնոջ հետ, նա պատասխանում է՝ միայն հայերեն։

Եվ իսկապես։ Նելլին ոչ միայն գրական հայերեն էր խոսում, այլ նաև Չանախչիի բարբառով։

Հետաքրքիր ջերմ հարաբերություններ էին ձևավորվել Մայայի և Նելլի միջև։ Ինչպես որ Սևակն էր շարունակում մնալ Մայայենց ընտանիքի ջերմ բարեկամը, այնպես էլ իր կինը։ Ավելին, երբ Նելլին նեղանում էր Պարույրից, գնում էր Մայայենց տուն։

Մայան պատմում է․ «Կարող է ծայրահեղ թվալ, բայց Նելլին իմ ամենամոտ մարդն էր: Մի բարձր ու ազնիվ անձնավորություն էր նա՝ հարուստ հոգով ու ինտելեկտով: Մեր մեջ գերակշռում էր զուտ մարդկային, բարեկամական մտերմությունը, և, փաստորեն, մենք այս իմաստով իրար չկորցրինք կյանքում»:

Նելլին նաև Սևակի մահվան ընկերը եղավ։ Ավտովթարից հետո Նելլին մի որոշ ժամանակ ողջ էր մնացել։ Բժիշկը  պատմել էր, որ մահամերձ կինը ձեռքով անվերջ կողքի անկողինն էր շոշափում ու կրկնում էր. «Ու՞ր ես, Պարույր...»։

Պարույր Սևակն ու Նելլին

Սևակի և Սուլամիթայի սիրո մասին հայտնի դարձավ Հովիկ Չարխչյանի «Սուլամիթա․ Պարույր Սևակի մեծ սերը» գրքի լույսընծայումից հետո, որը գրված էր Սևակի և ազգությամբ հրեա, Լիտվայում ապրող Սուլամիթա Ռուդրիկի սիրային նամականու հիման վրա։

Գիրքը միանշանակ չընդունվեց։ Շատերը ուրախացան, որ Սևակի կյանքի այդ փակ էջը բացահայտվեց և հասկանալի դարձավ, թե շատ սիրային բանաստեղծությունների հիմքում ինչ ներշնչանք է եղել, բայց ոմանց էլ, հատկապես Սևակի ժառանգներին, դուր չեկավ գրողի մասնավոր կյանքի այդ աստիճանի հանրայնացումը։ 

Սևակն ու Սուլամիթան առաջին անգամ հանդիպել են Մոսկվայում: Սևակը հրավիրված էր համակուրսեցիներից մեկի հարսանիքին, որին ներկա էր նաև Սուլամիթան:

Նույն օրը` մի գիշերում, Սևակը գրում է «Երգ երգոց» պոեմը:

Օ Սո՛ւլ…
Սուլամի՛…
Օ Սուլամի՜թա.
Քո բիբլիական անունն եմ սիրում,
Սիրում եմ, այն էլ բիբլիակա՛ն սիրով․․․

Սուլամիթան

Սևակը ամուսնացած, 33 տարեկան տղամարդ էր, երբ հանդիպեցին, իսկ Սուլամիթան 18-ամյա ուսանողուհի էր։

Սուլամիթան որոշում է իր երջանկությունը չկառուցել ուրիշի դժբախտության վրա։ Նրանց ուղիները բաժանվում են, բայց երկար ժամանակ նամակագրական կապ են պահպանում։

Երբեմն Սուլամիթայի նամակի տողերը ներշնչում էին Սևակին նոր բանաստեղծություններ գրելու։ Նրա «Նամակ» բանաստեղծությունը հենց այդպես է գրվել: Սուլամիթան նամակում գրել էր. «Իսկ ո՞ւր է տարվա մեր եղանակը` այն հինգերորդը, մի՞թե չի գալու»։ Եվ այս տողերով Սևակը գրել է իր ամենագեղեցիկ բանաստեղծություններից մեկը։

․․․Գարունը անցավ` ես քեզ չտեսա, 
Ամառը անցավ` ես քեզ չտեսա, 
Աշունը անցավ` չտեսա ես քեզ, 
Ձմեռն էլ կանցնի` չեմ տեսնի ես քեզ... 

Իսկ ո՞ւր է տարվա մե՛ր եղանակը, 
Այն հինգերորդը ... մի՞թե չի գալու ...

Սևակը իր ծննդավայրում տուն կառուցելիս ծախսում է իր գրքերի բոլոր հոնորարները, ու ավարտը դեռ հեռու էր։ Սկսում է պարտքեր անել։ Մշտական պարտք տվողը Սիլվա Կապուտիկյանն էր։ «Որ Սիլվան չլիներ,ինչ պիտի անեի»,- ասում էր նա երախտագիտությամբ, երբ խոսք էր լինում շինարարական դժվարություններից։

Ըստ գրականագետ Ալմաստ Զաքարյանի, որը Սևակի ընտանիքի մտերիմն էր։

Սիլվա Կապուտիկյանն ու Պարույր Սևակը

Լևոն Հախվերդյանը պատմում է, որ Սևակը սիրում էր․․․ բառարան կարդալ։ 

«Գիտե՞ս ինչ հրապուրիչ բան է բառարան կարդալը,-ասել էր նրան Պարույրը,- ամեն մի վեպից հրապուրիչ․ լեզվաբանությունից հետաքրքիր բան կա՞: Գիտես օրինակ ի՞նչ է նշանակում ընկեր, դա նշանակում է ԸՆԴ ԿԵՐ, այսինքն՝ միասին ուտող, իսկ ռուսերեն товарищ товар և ишу բառերի միացությունն է,նույնպես հնուց է գալիս, երբ մարդիկ միմյանց հետ գնացել են ապրանք հայթայթելու…․ Էդպես է, ջանս, բառարան որ կարդաս, կիմանաս»։

 

Բանաստեղծուհի Ալիսիա Կիրակոսյանի հետ

Պաշտում էր երեխաներին։ Ժամանակակիցները պատմում են, որ երեխայի հանդիպելը Սևակի համար տոն էր, մարդկային ջերմության տոն։ Ու կապ չուներ, թե ինչ տրամադրություն ուներ։ Միանգամից պայծառանում էր։

Սևակը որդու հետ

Հոգատար ու համբերատար որդի էր։

Չեխոսլովակիայից հյուրեր են գալիս Հայաստան: Ցանկանում են հանդիպել Պարույր Սևակին: Գնում են Չանախչի: Բանաստեղծն ընդունում է նրանց, հյուրասիրում, նստած զրուցում են, և հանկարծ այդ պահին ներս է մտնում Սևակի հայրը ու սկսում է գոռգոռալ.

- Շան որդի, ոնց ես հորթը կապել ծառին, ամբողջ բոստանը տակնուվրա արեց…

Բոլորը շփոթված իրար են նայում, անհարմար լռություն է իջնում: Եվ միայն Սևակն է բարի ժպիտով նայում հորը, հետո վեր է կենում, ներողություն է խնդրում ներկաներից ու գնում է հորթին կապելու:

Ըստ Հովիկ Չարխչյանի

Բանաստեղծ Վահագն Դավթյանը պատմում է, որ 1942թ․, երբ ինքը նոր էր վերադարձել բանակից, մի անգամ կանգառում հանդիպում է իր ծանոթ շատ գեղեցիկ մի աղջկա՝ Սուսաննա Բաբայանին։ Աղջիկը թուխ ու հաստաշուրթ պատանու հետ էր, որն այդ պահին Դավթյանին շատ տգեղ է թվում։

Պարույրն էր։

Սկսում են զրուցել։ «Խոսեց պատանին, և նրանից սկսեց ճառագել մի այնպիսի ջերմություն ու լույս, մի այնպիսի ուշադրություն դիմացինի նկատմամբ, այնպիսի խելք ու իմացություն, որ ես ոչ միայն հասկացա, թե ինչ ընդհանուր բան ունի այդ գեղեցիկ աղջիկն այդ պատանու հետ, այլև զգացի, որ իմ դեմ կանգնած է մի արտասովոր, արտակարգ անձնավորություն․․․․ Սևակն ինձ համար դարձել էր իմ ճանաչած ամենագեղեցիկ, ամենախելացի, ամենասիրելի մարդկանցից մեկը»։

Հետո նրանք նույն հանրակացարանում պիտի ապրեին (Նաիրի կինոթատրոնի հարևանությամբ), Վահագնի մասին առաջին զեկուցումը Պարույրը պիտի կարդար, նույնիսկ միասին բանաստեղծություն պիտի գրեին։

Երկու մեծ բանաստեղծների մտերմությունը պիտի ընդհատվեր Սևակի ողբորգական մահով․

Մահը, 

Որ կին է՝ չար ու պառաված,

Սիրահարված է

Ջահել,

Հանճարեղ

Բանաստեղծներին․․․

Վահագն Դավթյան 1971թ․