Հետաքրքիր պատմություններ

Դերենիկի տանը տասնյակ կատուներ կային, բացի այդ նա նաև հոգ էր տանում բակում ապրող տասնյակ չորքոտանիների մասին: Գրողն իր կատուներին կոչում էր սիրած կանանց անուններով, այդպիսով՝ նրա տանն էին բնակվում Շառլոտան, Էլեոնորան, Մարանը, Օֆելյան… Շառլոտան Դերենիկի կատուներից ամենասիրունն էր ու ամենադաստիարակվածը: Սիրելի կատուների մահը Դերենիկի համար իսկական ողբերգություն էր դառնում:

   ***

Ժնևի համալսարանում ուսանելու տարիներին Դեմիրճյանը ձեռք է բերում իտալական «Կրեմոնա» ջութակը 1797 թ. արտադրության: Որպես ազատ ուսանող Դեմիրճյանը հաճախում էր Ժնևի կոնսերվատորիայի ջութակի դասերին: Սահմանափակ միջոցների տեր ուսանողի համար նման թանկարժեք ջութակ գնելը մեծ շռայլություն էր: Գործիքի նկատմամբ մեծ պաշտամունքն էլ ապագա գրողին ստիպել է մեծ դժվարությամբ ձեռք բերել այն՝ նույնիսկ սննդի համար նախատեսված գումարը խնայելու հաշվին: Իր համար այսքան թանկ իրը Դեմիրճյանի հետ է եղել կյանքի ողջ ընթացքում: 1921 թ. Հայաստանից Թիֆլիս տեղափոխվելիս Դերենիկ Դեմիրճյանին թույլ չեն տալիս ջութակը իր հետ տանել: Այստեղ գրողին օգնության է հասնում արվեստի բաժնի վարիչ Եղիշե Չարենցը: Նա տեղեկանք է տալիս այն մասին, որ ջութակը պատկանում է Դերենիկ Դեմիրճյանին, «Նա պրոֆեսիոնալ ջութակահար է, և նրան թույլատրվում է Հայաստանի սահմաններից իր հետ դուրս հանել իրեն պատկանող ջութակը՝ պատյանով»:

     ***

Դեմիրճյանի նկարչական ձիրքը դեռ վաղ մանկությունից է դրսևորվել: Արդահանի դպրոցի նրա ուսուցիչները Գևորգյան հոգևոր ճեմարան ընդունվելու համար բնութագիր են տվել՝ նշելով, որ իրենց սանը մեծ ունակություններ ունի երաժշտության և նկարչության ասպարեզներում. «Եթե հաշվի առնենք նրա գրական փորձերը, ապա սխալված չենք լինի ասելով, որ ապագայում նա հայ գրականության մեջ փայլուն աստղ կդառնա»։

Դերենիկ Դեմիրճյանի առաջին կինը դարձավ Մարիամը։ Նրանք ունեցան 2 զավակ՝ Արտաշեսը և Վիգենը: Արտաշեսը մահացավ 2 տարեկանում, իսկ Վիգենը թեև երկար ապրեց, սակայն մտավոր խնդիրներ ուներ: Նրանք ապրեցին այնքան, մինչև մահը չբաժանեց նրանց: Ամուսնությունից 10 տարի անց Մարիամը մահացավ, ինչն անասելի ծանր հարված էր Դերենիկի համար…

 

 

Ավելի ուշ՝ 1923 թվականին Դերենիկը հանդիպում է Մարիա անունով մի ռուս կնոջ, նա ամուսնացած էր և երեխա ուներ: Դեմիրճյանն այնպես է սիրահարվում կնոջը, որ փախցնում է նրան։ Ասում են՝ այդ գործում նրան օգնում է երիտասարդ ու համարձակ Չարենցը: Դեմիրճյանը հետագայում ասում է, որ դա աստվածատուր սեր էր, և զուգահեռ է տանում այն փաստի հետ, որ Մարիան կրում էր իր առաջին կնոջ անունը: Դերենիկն ու Մարիան ամուսնանում են և միասին անցկացնում կյանքի մնացյալ օրերը:

Դեմիրճյանն իր հուշերում Գայանե Ավետիսյանին հիշատակել է միայն անվան առաջին տառով կամ անվանել է Գարուն: Նա Դեմիրճյանի օրինական կինը չէր։

Մարիա Միխայլովնան  և  Դեմիրճյանը  զավակ չունեին, նրանք մտավախություն ունեին, թե երեխան կարող է անառողջ լինել, ինչպես Վիգենը:

1943 թ. ծնվում է 65-ամյա Դերենիկ Դեմիրճյանի և Գայանեի որդին։ Այս երեխային ևս Վիգեն են կոչում:

(Ավետիք Իսահակյանը, Լևոն Շանթն ու Դերենիկ Դեմիրճյանը որոշել էին որդի ունենալու դեպքում անվանել Վիգեն` ի պատիվ Անիի իշխաններից մեկի: Երեքն էլ ունեցան արու զավակ և  Վիգեն անվանեցին)։

Հետաքրքիրն այն է, որ Դեմիրճյանի կինը՝ Մարիա Միխայլովնան, Գայանեին և նրա որդուն մեծ հոգատարությամբ էր վերաբերվում։  Նա հաղթահարել էր կնոջական խանդն ու հասկանում էր, թե ինչ մեծ հույս է Դեմիրճյանի համար այդ առողջ երեխայի ծնունդը։

Մի անգամ Դեմիրճյանը Գայանեին ասում է. «Իմ Վիգենին աշխատիր լավ նայես և իմ մահից հետո լավ եղիր Մարիա Միխայլովնայի հետ, նա կլինի քո լավ բարեկամը»:

 Գայանեն իր հուշերում գրում է, որ Մարիա Միխայլովնան եզակի բնավորություն ուներ: Նա այնքան շատ էր սիրում փոքրիկ Վիգենին, որ նրա հետ ռուսաց լեզու էր պարապում։

Մարիան Գայանեին ասում էր․  «Դուք ոչ մեկի կարծիքը հաշվի միք առնի, միայն Վիգենին լավ նայեք, որպեսզի առողջ լինի, և Դերենիկի ազգանունը շարունակվի»: